نقش تجارت در اثرگذاری شوک‌های نفتی بر رشد اقتصادی کشورهای واردکننده و صادرکننده نفت

تجربه جهانی نشان داده است که قیمت نفت یکی از محرک­های مهم اقتصاد کشورهای درگیر تجارت آن است. نفت می­تواند اقتصاد این کشورها را چه به‌صورت مستقیم و چه به‌صورت غیرمستقیم از طریق تجارت با سایر کشورهای متأثر از قیمت این کالای اولیه، تحت تأثیر قرار دهد. در این مقاله، آثارمستقیم و غیرمستقیم (سرریز) شوک­های قیمتی نفتی برکشورهای صادرکننده و واردکننده نفت به تفکیک کشورهای توسعه­یافته و در حال توسعه، با استفاده از روشخودرگرسیون برداری برآورد شده است. از ویژگی‌های مهم این مطالعه، اندازه­گیری آثار مستقیم و غیرمستقیم ناشی از تجارت بین‌المللی در چارچوب یک مدل سیستمی پویا و شمول سی اقتصاد بزرگ جهان که بیش از 73 درصد کل اقتصاد جهان را در اختیار دارند، می­باشد. نتایج برآورد مدل برای دوره 2015-1980 نشان می­دهد که کشورهای واردکننده نفت چه توسعه­یافته و چه در حال توسعه­، از افزایش قیمت نفت به طور مستقیم متضرر می­شوند اما اثر غیرمستقیم برای کشورهای توسعه یافته منفی و برای کشورهای در حال توسعه مثبت است. هم چنین، اثر افزایش قیمت نفت در کشورهای توسعه­یافته صادرکننده نفت منفی است که می­تواند به‌دلیل ساختار صنعتی آن­ها که متکی به واردات نفت هستند، باشد. اثر شوک­های افزایش قیمت نفت بر اقتصاد کشورهای صادرکننده نفت در حال توسعه مثبت ولی اثر غیرمستقیم آن به‌دلیل مراودات تجاری بالای این کشورها با کشورهای صنعتی واردکننده نفت، منفی است. طبقه­بندی JEL:F00،F40 ، O40، Q43